PIERWOTNA TURBULENECJA termin wprowadzony do kosmologii przez Carla von Weizackera , Na poziomie całości (wieloskalowości) mamy czyste formy zbiorów przyczynowych . Na poziomie ślepych kur mamy tylko lokalność i przypadkowość. Kosmologia podobnie jak ekonomia jest jest problemem radzenia sobie z olbrzymią ilością danych. 1 Zasada precedensu Smolina Układ fizyczny pozostawiony przed wyborem dokona wyboru raczej znanej i podobnej  ścieżki .2 Jerzy Neuman zaproponował wszechświat jako stacjonarny proces losowy. Słowo stacjonarny odnosi się do wartości względnych x/y. Tylko te odpowiedzi możemy przenosić z jednego świata do drugiego.3Alpher , Bethe , Gamow odkryli rolę gap mass dla helu,stabilność jako ograniczenie przez 4 nukleony. Nadmiarowy hel powiązali z pierwotnym wybuchem. dla nas łańcuch 1-4-56(najbardziej stabilny pierwiastek żelazo)-209(ołów) to relacja (2+sqrt3)^n. Wszechświat to nie rzeczy a procesy . Nadmiarowy hel to wszechobecność pierwotnego elementu 2+sqrt3. 4 Gamow zaproponował 3K jako temperaturę pierwotnej adiabatyczej ekspansji,Zeldowich 1 K , Ohm 21 k . Symbolicznie mamy element bazowy pieścienia Zsqrt3 - 1+sqrt3. 5 Zeldowich odkrył 2 rodzaje warunków początkowych o stałej krzywiżnie i adiabatyczne warunki początkowe .Peebles  odkrył niezależność warunków początkowych od skali  i zaproponował model wielomianowy dla warunków adiabatyczych sqrt(w(1)^2+w(2)^2). Pracuje intrygująco.6 Lemaitre odkrył pierwotną niestabilość w formie t^(2/3). Porównaj Erdos Renei phase transition i Sparrow Anderson theorem. Od 880 poprzez 1940,2022 as 1142/82 mamy first passage  time jako pierwszą wojnę światową1142^(2/3).